Thoái hóa điểm vàng là một bệnh lý về mắt phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi, khiến nhiều người lo lắng vì ảnh hưởng đến thị lực. Nếu bạn đang tìm hiểu về thoái hóa điểm vàng, bài viết này sẽ giúp bạn nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa một cách dễ hiểu, gần gũi, để bảo vệ đôi mắt luôn khỏe mạnh.
Thoái hóa điểm vàng (Age-related Macular Degeneration - AMD) là tình trạng suy giảm chức năng của điểm vàng - một phần nhỏ ở trung tâm võng mạc, chịu trách nhiệm cho thị lực trung tâm và khả năng nhìn rõ chi tiết. Khi điểm vàng bị tổn thương, bạn có thể gặp khó khăn trong việc đọc sách, lái xe, hoặc nhận diện khuôn mặt.
Có hai dạng chính của thoái hóa điểm vàng:
Thoái hóa điểm vàng dạng khô: Phổ biến hơn, tiến triển chậm, do sự tích tụ của các chất cặn bã (drusen) dưới võng mạc.
Thoái hóa điểm vàng dạng ướt: Ít gặp hơn nhưng nghiêm trọng, xảy ra khi các mạch máu bất thường phát triển dưới võng mạc, gây rò rỉ hoặc xuất huyết.
Triệu chứng của thoái hóa điểm vàng thường xuất hiện dần dần, đặc biệt ở giai đoạn đầu. Một số dấu hiệu bạn nên chú ý bao gồm:
Mờ hoặc méo mó thị lực trung tâm: Khi nhìn, các đường thẳng có thể trông gợn sóng hoặc méo mó.
Khó nhìn chi tiết: Đọc chữ nhỏ, nhận diện khuôn mặt hoặc làm việc tỉ mỉ trở nên khó khăn.
Xuất hiện điểm mù: Vùng trung tâm tầm nhìn có thể bị mờ hoặc tối đi.
Nhạy cảm với ánh sáng: Cảm thấy chói mắt hoặc khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.
Khó thích nghi trong bóng tối: Mắt mất nhiều thời gian hơn để điều chỉnh khi chuyển từ sáng sang tối.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay để được kiểm tra và chẩn đoán sớm.
Mặc dù nguyên nhân chính xác của thoái hóa điểm vàng vẫn đang được nghiên cứu, một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
Tuổi tác: Người trên 50 tuổi có nguy cơ cao hơn, đặc biệt là sau 65 tuổi.
Di truyền: Nếu gia đình có người mắc thoái hóa điểm vàng, bạn có khả năng bị bệnh cao hơn.
Hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng gấp 2-3 lần.
Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng: Thiếu các chất chống oxy hóa như vitamin A, C, E, kẽm và omega-3 có thể ảnh hưởng đến sức khỏe võng mạc.
Bệnh lý nền: Các bệnh như cao huyết áp, béo phì, hoặc bệnh tim mạch làm tăng nguy cơ.
Tiếp xúc với ánh sáng mạnh: Ánh sáng UV hoặc ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử có thể gây hại cho võng mạc nếu tiếp xúc lâu dài.
Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn, bạn có thể giảm nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng bằng những thói quen lành mạnh sau:
Bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh (cải bó xôi, cải xoăn), cà rốt, cá hồi, quả óc chó và các loại hạt.
Ăn thực phẩm chứa lutein và zeaxanthin (có trong lòng đỏ trứng, bắp cải) để bảo vệ võng mạc.
Hạn chế thực phẩm chứa chất béo bão hòa và đường tinh luyện.
>> Ngoài ra, bạn có thể bổ sung thêm viên uống bổ mắt Plufit - giúp phòng ngừa thoái hóa điểm vàng tối hơn.
Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất. Nếu bạn đang hút thuốc, hãy tìm cách bỏ ngay để bảo vệ mắt và sức khỏe tổng thể.
Đeo kính râm chống tia UV khi ra ngoài.
Sử dụng kính chống ánh sáng xanh khi làm việc lâu với máy tính hoặc điện thoại.
Kiểm soát cân nặng và huyết áp để giảm áp lực lên mắt.
Tập thể dục thường xuyên (đi bộ, yoga) để cải thiện tuần hoàn máu đến mắt.
Người trên 40 tuổi nên khám mắt định kỳ mỗi 1-2 năm, đặc biệt nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh về mắt. Phát hiện sớm giúp tăng cơ hội điều trị thành công.
Hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn thoái hóa điểm vàng, nhưng các phương pháp sau có thể giúp làm chậm tiến triển bệnh và cải thiện thị lực:
Bổ sung dinh dưỡng: Bác sĩ có thể khuyên dùng các loại vitamin và khoáng chất theo công thức AREDS2 (chứa vitamin C, E, kẽm, đồng, lutein, zeaxanthin) để làm chậm tiến triển bệnh.
Theo dõi thường xuyên: Sử dụng lưới Amsler (một bảng kiểm tra thị lực) để phát hiện sớm các thay đổi trong thị lực trung tâm.
Thuốc tiêm chống VEGF: Các loại thuốc như ranibizumab hoặc aflibercept được tiêm vào mắt để ngăn chặn sự phát triển của mạch máu bất thường.
Liệu pháp quang động (PDT): Sử dụng tia laser kết hợp với thuốc để phá hủy các mạch máu bất thường.
Laser quang đông: Áp dụng trong một số trường hợp để ngăn chặn rò rỉ từ các mạch máu.
Nếu thị lực giảm nghiêm trọng, bạn có thể sử dụng kính lúp, thiết bị hỗ trợ thị giác hoặc tham gia các chương trình phục hồi chức năng thị lực.
Nếu bạn nhận thấy thị lực trung tâm mờ dần, các đường thẳng bị méo mó, hoặc có điểm mù trong tầm nhìn, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay. Phát hiện và điều trị sớm có thể giúp bảo tồn thị lực và ngăn bệnh tiến triển.
Thoái hóa điểm vàng là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể được kiểm soát nếu bạn chăm sóc mắt đúng cách và phát hiện sớm. Bằng cách duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, bảo vệ mắt khỏi ánh sáng có hại, và khám mắt định kỳ, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và giữ đôi mắt sáng khỏe. Nếu bạn lo lắng về sức khỏe đôi mắt, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để có giải pháp phù hợp nhất.
